یادداشتی بر؛
نظام نوین سینمای ایران
نسخه آذر ۸۹
ابراهیم مختاری
بازرس خانه سینما
یاد داشتی بر
نظام سینمای ایران و ارکان آن
“جامعه اصناف سینمای ایران” در صورتی در سینمای ایران معنا پیدا می کند که با نیروهای موثر دیگر در سینما ارتباط “انداموار”(ارگانیک) داشته باشد. بدون تصوری از نیروهای موثر دیگر درسینمای ایران، جایگاه “جامعه اصناف” در سینما آشکار نمی شود.
اکنون نظام سینمای ایران را مجموعهای از نهادهایی می سازند که به صورت سنتی در سینمای ایران نقش داشته اند یا در طول چند دهه اخیر صاحب نقش شده اند .
به عنوان مثال و بدون ترتیب، از نهادهای دولت ـ تلویزیون و اخیرا خانه سینما می توان نام برد. که البته میزان تأثیر آنها بر سینما نسبت به یکدیگر بسیار نامتناسب است وخانه سینما به عنوان نماینده بخش خصوصی ضعیفترین آنها است.
این نهادها، هر یک ” سیاست” خود را دنبال می کند. نبود “الزام به اجرای” سیاستی یگانه در سینما موجب شده است سینمای ایران فاقد “سیاست ملی” باشد. تا کنون در سینما هر سیاستی داشته ایم غیرملی بوده است که پیامدهای “غیرملی” و گاه “ضد ملی” به بار آورده است.ساختار کنونی سینمای ایران غیر ملی و استنباط آن مربوط به دوره پیش از تشکیل دولت ملی است. در واقع سینمای ایران گرفتار ساختاری ملوک الطوایفی است.
سینمای ایران هنگامی از وضعیت نابسامان کنونی در خواهد آمد که نهادهای موثر در سینما ملزم به عضویت در تشکلی مثل “مرکز ملی سینمای ایران” شوند.
در صورت تحقق چنین مرکزی، نهادهای مؤثری چون دولت- نهادهای حکومتی (مانند: تلویزیون- حوزه هنری- کانون پرورش فکری- که بیرون از ساختار دولت هستند)- جامعه اصناف سینمای ایران- صندوق سینمای ایران- و بخش عمومی (شهرداری ها و …) می توانند اعضا یا ارکان آن باشند.
با شکلگیری “مرکز ملی سینمای ایران”، هر یک از نهادهای مؤثر در سینما دیگر نمیتوانند “سیاست خود” را در سینمای ایران پیش برند، بلکه سیاستی را که درمرکز ملی سینما وضع می‌شود، “ملزم” به اجرای آن هستند. از این پس ارکان سینمای ایران موظف به انجام” مأموریت ” خود برای تحقق “سیاست‌های ملی در سینما” خواهند بود.
در صورت شکل گیری ” نظام ملی سینمای ایران” میتوان امیدوار بود، سیاست‌هائی وضع شود که کلیت سینمای ایران را در مراحل چهارگانه سرمایه گذاری، تولید، پخش و نمایش آثار سینمائی در سه شاخه سینمائی داستانی و مستند و انیمیشن رونق بخشد.
برای معماری نظام نوین سینمای ایران، به علت نهادهای مثل تلویزیون، “حوزه هنری بنیاد” و … (که بیرون از ساختار دولت هستند) به مشارکت و همراهی دولت، مجلس و حاکمیت نیاز است.
– میتوان از نمونه نظام و ساختار سینمائی فرانسوی یا اتحادیهی اروپا در اغلب موارد برای طراحی نظام سینمای ایران بهرمند شد.
ابراهیم مختاری
بازرس خانه‌سینما
پیوست: ۱- فهرست انجمن های عضو خانه‌سینما
۲- طرح خانه‌سینمای کنونی
۳- طرح تشکیلات نوین صنفی سینما